Бесқарағай ауданының 7-сынып оқушысы Наргиз Мұхамедиева өңірдегі экологиялық жағдайды жақсартуға арналған әдісті ойлап шығарды. Ол көмірмен жұмыс істейтін қазандықтардың жұмысынан шығатын зиянды шығарындыларды азайтудың тиімді әдісін ұсынып, өзінің идеясын «мөлдір түтін технологиясы» деп атады.
«Көптеген мектептер мен тұрғын үйлер көмірмен жылытылады, оның жануы атмосфераға көмірқышқыл газының, күйенің, күлдің және басқа да зиянды заттардың едәуір мөлшерін шығарады. Бір ғана мектеп қазандығы жылына мың тоннадан астам көмірқышқыл газын шығарады, бұл ауаны ластайды және жергілікті тұрғындардың тыныс алу жүйесіне кері әсерін тигізеді», — дейді мектеп оқушысы.
Әзірленген жүйе түтіннің құрамындағы күйе мен күлді ұстау үшін буды пайдаланады. Арнайы бөлімде су қызады, буға айналады және қысыммен бүріккіштер арқылы түтін құбырына жіберіледі. Түтін су тамшыларымен және бу ағындарымен соқтығысады, соның салдарынан жанбаған күйе бөлшектері ылғалдандырылады, салмақталады және арнайы жинағышқа шөгеді. Бұл атмосфераға зиянды шығарындылардың көлемін айтарлықтай азайтады.
Наргиз Мұхамедиеваның айтуынша, конструкцияны жасау оңай. Диаметрі 25 мм. болатын құбырды бумен жылыту жүйесіне жалғау жеткілікті, ал оның екінші ұшын саптамалары бар мұржаға орнату керек. Оқушы қыздың есебі бойынша мұндай жүйені енгізу 200 000 теңгеден аспайды.
